Geüpdatet op 28/11/2024

Veel werkplekken zijn behoorlijk lawaaierig. Soms zijn de geluiden zo luid dat het geluidsniveau de grens van 130 dB overschrijdt, wat bijna even luid is als een opstijgend vliegtuig. Daarom is het belangrijk om te weten waar je gehoorbescherming moet dragen, welke gehoorbescherming het meest geschikt is, en wat de gevolgen kunnen zijn wanneer je ze niet draagt.

Het kiezen uit de verschillende soorten is vaak lastig. Zeker omdat de beschermende waarden heel erg kan variëren naar gelang de omgeving, de oorsprong van het geluid, de duurtijd en zelfs het type beschermingsmiddel dat je inzet.

We helpen je daarom graag een stukje op weg.

In deze blogpost leer je alles over gehoorbescherming.

• Waarom is het nodig om gehoorbescherming te dragen?
• Wanneer heb je gehoorschade?
• Vanaf wanneer gehoorbescherming dragen (grenswaarden en gezondheidstoezicht)?
• Waarden van decibels
• Normering en markering
• Dempingswaarden
• Hoe kies je de meest geschikte gehoorbescherming?
  • Kies de juiste dempingsgraad
  • Analyseer het geluid
  • Selecteer het meest geschikte type gehoorbescherming
• Correct gebruik
• Levensduur en onderhoud

Waarom is het nodig om gehoorbescherming te dragen?

Schade aan je gehoor door harde geluiden ontstaat sneller dan je denkt. Veel mensen denken dat ze wel even naast een luide machine kunnen werken zonder gehoorbescherming of deze vijf minuutjes kunnen afzetten als ze die verder de hele dag wel dragen. Maar de bescherming tegen gehoorschade neemt sneller af dan je denkt:

• 100% dragen van gehoorbescherming biedt de verwachte bescherming
• 99% gebruik (zo’n 5 minuten minder) vermindert het effect van de bescherming al
• 90% gebruik biedt geen bescherming meer

Gehoorbescherming heel even niet dragen verhoogt dus het risico op onomkeerbare gehoorschade aanzienlijk.

Wanneer heb je gehoorschade?

Bij gehoorschade zijn de haartjes op het slakkenhuis in het binnenoor beschadigd. Deze schade is permanent, dus voor de rest van je leven.

Of je gehoorschade hebt opgelopen, kan je aan een aantal zaken merken. De bekendste voorbeelden zijn piepende oren (tinnitus) en ruis. Maar ook als je hoge en zachte tonen niet meer hoort, bestaat de kans dat je gehoor beschadigd is. Of wanneer je moeite hebt met telefoneren of het voeren van een gesprek in een rumoerige omgeving.

Naast deze gehoorklachten, kun je ook bepaalde medische klachten krijgen door gehoorschade:

• Slaapstoornissen
• Concentratieverlies
• Vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Hoge bloedruk

Wat je kan doen om je oren te beschermen? Simpel: gehoorbescherming dragen.
In een omgeving met veel lawaai, is gehoorbescherming een absolute must om gehoorschade te voorkomen.

Vanaf wanneer gehoorbescherming dragen?

Voor gehoorbescherming geldt de Europese Richtlijn 2003/10/EG waarin staat wanneer gehoorbescherming verplicht is.

De wet gaat uit van drie grenswaarden voor dagelijkse blootstelling aan lawaai: 80, 85 en 87 decibel (dB).

Waarden van decibels

Hoe luid is 80 decibel eigenlijk?

Het geluidsniveau van een zacht gesprek of een rustige straat is ongeveer 40 dB. Een gewoon gesprek is vaak rond 60 dB en een drukke snelweg ongeveer 80 dB. Bij live muziek moet je denken aan een geluidsniveau van 90 dB. Onze pijngrens ligt op 120 dB.

Normering en markering

Gehoorbescherming moet volgens de Europese Richtlijn voldoen aan de norm EN 352.

Hierin zijn informatie, definities, testmethoden en prestaties van gehoorbeschermingsmiddelen opgenomen. Elke gehoorbescherming krijgt een eigen code:

• EN 352 - 1: Oorkappen
• EN 352 - 2: Oorpropjes
• EN 352 - 3: Oorkappen voor helmmontage
• EN 352 - 4: Niveau-afhankelijke oorkappen
• EN 352 - 5: Actieve oorkappen
• EN 352 - 6: Oorkappen met audio-communicatie
• EN 352 - 7: Niveau-afhankelijke oordoppen

Op oordopjes vind je geen markering terug. Deze vind je terug op de kleinste verpakking (zakje of doosje).

Bij herbruikbare oordoppen en otoplastieken is een markering zeer merkafhankelijk. Een aantal merken gebruiken kleuren om het type filter weer te geven en/of om aan te geven welke gehoorbeschermer voor het linkse en welke voor het rechtse oor bedoeld is.

Bij gehoorkappen worden wel een aantal zaken consistent weergegeven, namelijk:

• Merknaam en bedrijfslogo
• Artikelnaam
• CE-keurmerk
• De EN-normering (EN 352)

Dempingswaarden

Gehoorbeschermingsmiddelen hebben een dempingswaarde, die aangeeft met hoeveel decibel het geluidsniveau gemiddeld vermindert. Dit kan je helpen bij je keuze om de juiste gehoorbescherming te kiezen.

Er zijn 3 manieren om deze waarde weer te geven:

SNR waarde (Single Number Rating)

Het SNR-getal is één gemiddelde dempingswaarde voor alle frequenties.

Zo zorgt een SNR-waarde van 35 dB er bijvoorbeeld voor dat een geluidsniveau van 100 dB tot 65 dB wordt gedempt. Dit getal is een goede manier om verschillende gehoorbeschermingsmiddelen te vergelijken.

In de meeste omstandigheden maken machines geluid in specifieke frequenties. Om een finale keuze te maken raden we aan je te baseren op de HML waarden en frequenties.

HML-waarde (high, medium and low frequencies)

De HML-waarde bepaalt in alle drie groepen frequenties (hoog, medium en laag) het dempingsniveau, waardoor het nauwkeuriger is dan SNR-getallen.

• H = tussen 2000 en 8000 Hz
• M = tussen 1000 en 2000 Hz
• L = tussen 63 en 1000 Hz

Octaafbandanalyse

Dit is de meest nauwkeurige methode, omdat octaafbandanalyse op nog meer verschillende frequenties het geluidsniveau meet (63, 125, 250, 500, 1000, 2000, 4000 en 8000 Hz).

Zowel SNR, HML als octaafbanden vind je steeds op de verpakking terug.

Hoe kies je de meest geschikte gehoorbescherming?

Je kan niet zeggen dat één gehoorbeschermingsmiddel beter is, enkel op basis van hogere dempingsgegevens. De beste gehoorbescherming is diegene die:

• Je correct beschermt
• Voldoende comfortabel is om een volledige werkdag te dragen
• Het toelaat om contact met de omgeving maximaal te behouden

Stap 1: Analyseer het geluidsniveau op de werkplek

Een kwalitatieve geluidsmeting is de basis voor effectieve gehoorbescherming en correcte filterkeuze.

Een goede geluidsmeting bevat minstens:

• Een meting van alle relevante situaties
• Recent informatie ( geluidsmetingen moeten recentelijk zijn uitgevoerd en representatief zijn voor de huidige werkplek en situaties)
• Duidelijkheid over de blootstellingsduur van de medewerkers
• Frequentie-specifieke informatie
• Een slechte geluidsmeting kan leiden tot onvoldoende of overmatige demping, wat zowel het gehoor als de veiligheid op de werkplek in gevaar kan brengen.

Lees zeker ook: Het belang van een kwalitatieve geluidsmeting

Stap 2: Bepaal de juiste bescherming in elke situatie

Bij het kiezen van gehoorbescherming is het belangrijk om rekening te houden met verschillende factoren:

• Demping & bescherming: Kies gehoorbescherming met de juiste demping om te voldoen aan de geluidsniveaus waaraan je wordt blootgesteld. Voldoende gedempt, maar ook niet overbeschermd. Overdemping resulteert in onvoldoende waarneming van spraak-, omgeving- en waarschuwingsgeluiden wat het risico op ongevallen verhoogd. Het kan er ook voor zorgen dat gehoorbescherming minder gedragen wordt waardoor met niet meer beschermd is.
• Gebruik in combinatie met andere PBM's: Zorg ervoor dat de gehoorbescherming compatibel is met andere persoonlijke beschermingsmiddelen die je draagt, en deze samen nog steeds volgens de normeringen gekeurd zijn.
• Pasvormcontrole: Zorg ervoor dat de gehoorbescherming goed past om optimale bescherming te bieden. (verwijzen naar artikel over face fit testen)
• Comfort & ergonomie: Kies gehoorbescherming die comfortabel is om te dragen, want alleen dan zal ze ook echt gedragen worden.
• Situatiebewustzijn & communicatie: Overweeg hoe belangrijk het is om omgevingsgeluiden goed te kunnen horen. Is dat belangrijk, dan kies je best voor actieve gehoorbescherming.

Wist je dat: 40% van de medewerkers gehoorbescherming verkeerd kiezen of gebruiken?* Dit blijkt uit het HSE-onderzoeksrapport RR720 'Real world use and performance of hearing protection'.

Stap 3: Selecteer het meest geschikte type gehoorbescherming.

Wanneer je weet tegen welke geluidsniveaus je dagelijks wordt blootgesteld, kun je verder met het kiezen van de juiste soort gehoorbescherming voor jouw werkzaamheden.

Er zijn verschillende soorten gehoorbescherming. Van eenvoudige, goedkope oordopjes tot gehoorbescherming op maat gemaakt voor een specifieke drager. Welke je nodig hebt hangt af van je werkplek en de toepassing.

Oordoppen

Oordopjes zijn er in verschillende vormen en dempingwaarden: wegwerp, herbruikbaar, push-to-fit en gehoorbeugels. De meeste oordopjes bestaan uit een soort schuim. Deze oordopjes zijn meestal wegwerpproducten, kosten niet veel en zijn onderhoudsvrij.

Er bestaan ook herbruikbare siliconen oordopjes die je kan wassen. Deze zijn milieuvriendelijker, maar je moet ze wel goed onderhouden.

Vooral de vorm en stevigheid spelen een rol als je oordopjes gaat kiezen. Deze eigenschappen bepalen of de oordop gemakkelijk in de gehoorgang gaat en goed blijft zitten.

Wanneer je de oordoppen vaak in- en uitdoet, is een oordop met koordje of gehoorbeugel het meest geschikt. Het koordje voorkomt dat de oordopjes vallen.

Bij sommige bedrijven (vaak voedingsbedrijven) is het extra belangrijk om snel een oordop op te sporen als deze gevallen is. Hiervoor zijn metaaldetecteerbare oordoppen te koop. Deze zijn meestal blauw van kleur en hebben stukjes metaal in zowel de oordop als het koordje.

Voordelen oordopjes	Nadelen oordopjes
Goede demping over een groot frequentiegebied Comfortabel en geen druk op je oren Onderhoudsvrij	Soms lastig om in te brengen Duur wanneer je een wegwerpversie gebruikt

 

Bekijk alle wegwerp oordopjes

Bekijk alle herbruikbare oordopjes

 

 

Oorkappen

Naast oordopjes kun je ook oorkappen dragen om gehoorschade te voorkomen. Er bestaan een aantal soorten:

 

Niveau-afhankelijke oorkappen
 

• Passieve oorkappen dempen het geluid door het materiaal waarvan ze zijn gemaakt. De gehoorbescherming verschilt per geluidsniveau. Passieve oorkappen zijn efficiënt bij hoge impulsgeluiden, zoals alarmen.
• Actieve oorkappen hebben een ingebouwd elektronisch systeem. Dit systeem detecteert een laag geluid via een microfoon en geeft dit versterkt door aan een luidspreker in de oorkap, en vice versa. Dit helpt het geluid te regelen in de oorkap.

 

Met externe audio input
 

• Radio-oorkappen of oorkappen met een aansluiting voor een smartphone en bluetooth dempen omgevingsgeluid, maar de drager kan wel signalen, muziek en andere boodschappen ontvangen.
• Tegenwoordig maken veel oorkappen gebruik van DAB+, dat gebruik maakt van digitale geluidskwaliteit.
• Communicatie-oorkappen hebben daarnaast ook een walkietalkie- of GSM functie. Zo kunnen medewerkers beter communiceren zonder de gehoorbescherming af te zetten.

Bekijk alle oorkappen met radio

Bekijk alle oorkappen met bluetooth

Bekijk alle communicatie oorkappen

 

Oorkappen kan je bijna altijd gebruiken en werken goed bij een hoge geluidsdruk. Wanneer je de gehoorbescherming vaak op en af moet zetten, is een oorkap een betere keuze dan oordopjes.

Helmoorkappen maak je eenvoudig vast aan een veiligheidshelm. Dit gebeurt steeds met een adapter, maar die verschilt per merk. Ze zijn zowel beschikbaar als passieve, actieve of communicatie-oorkap.

Bekijk alle helmoorkappen

Voordelen oorkappen	Nadelen oorkappen
Oorkappen passen voor iedereen Oorkappen zorgen voor goede demping Betrouwbare dempinggegevens beschikbaar Communiceren blijft mogelijk	Bij langdurig gebruik soms oncomfortabel door druk Oncomfortabel in warme en vochtige omgevingen Lastig om mee te werken in kleine ruimten Bij intensief gebruik moet je regelmatig de oorpads vervangen of kuisen Vooral communicatie-oorkappen zijn prijzig

 

Otoplastieken           

Otoplastieken zijn oordopjes op maat, op basis van de afdruk van je gehoorgang. Hierdoor zit een otoplastiek zeer comfortabel.

Verder kan je er filters inzetten, die zorgen voor de juiste demping in een specifieke werkomgeving. Ook communiceren met andere mensen blijft heel goed mogelijk.

In de meeste gevallen is de acceptatiegraad van medewerkers erg hoog na het selecteren van otoplastieken. Bovendien betaal je een vaste prijs per gebruiker. Je weet dus wat je kwijt bent.

Voordelen ootoplastieken	Nadelen otoplastieken
Otoplastieken hebben een lange levensduur en zijn daardoor goedkoop op lange termijn Otoplastieken zijn discreet in gebruik Ze zijn makkelijk in te brengen Ze zitten erg goed en comfortabel	De hoge aanschafprijs Niet zomaar te bestellen; je moet ze persoonlijk aan laten meten

 

Gehoorbescherming	Voordelen	Nadelen
Wegwerp oordopjes	Goedkoop Lichtgewicht Bij warme omstandigheden Verschillende kleuren en modellen Beschikbaar in dispensers	Creëren druk in het gehoor Kans op fout gebruik Minder duurzaam Worden snel vuil
Herbruikbare oordopjes en gehoorbeugels	Relatief goedkoop Lichtgewicht Bij warme omstandigheden Eenvoudig te reinigen	Creëren druk in het gehoor Kans op fout gebruik Worden snel vuil
Passieve oorkappen	Gemiddelde kostprijs Eenvoudig op en afzetten Hygiënisch Rendabel op lange termijn Minder kans op fout gebruik	Voelen zwaarder aan Regelmatig oorkussens vervangen Warmte-afvoer
Actieve oorkappen	Eenvoudig op en afzetten Hygiënisch Rendabel op lange termijn Radio en muziek luisteren Niveau afhankelijk Minder kans op fout gebruik	Vrij duur Voelen zwaarder aan Regelmatig oorkussens vervangen Warmte afvoer Opleiding nodig
Communicatie oorkappen	Eenvoudig op en afzetten Hygiënisch Rendabel op lange termijn Niveau afhankelijk Handsfree communiceren met collega's	Vrij duur Voelen zwaarder aan Regelmatig oorkussens vervangen Warmte afvoer Opleiding nodig
Otoplastieken	Zeer comfortabel Hoge acceptatiegraad Eenvoudig inbrengen (op maat) Gaan lang mee	Duurste gehoorbescherming Nood aan onderhoud

 

Correct gebruik

Het informeren m.b.t. het belang van gehoorbescherming

Het organiseren van informatiesessies en toolboxmeetings is essentieel om het belang van gehoorbescherming te benadrukken. Tijdens deze bijeenkomsten wordt uitgelegd waarom gehoorbescherming cruciaal is en welke gevolgen zelfs kortstondig niet dragen kan hebben.

 

Het correct dragen van gehoorbescherming?

Om ervoor te zorgen dat je gehoor goed beschermd is, moet je oordopjes correct inbrengen. Als dit niet goed gebeurt, kan het alsnog schade brengen aan je gehoor. Download de infographic die je hierbij kan helpen of bekijk ons 'how to' filmpje.

 

 

Het is ook belangrijk om aanduidingen te gebruiken met behulp van pictogrammen om aan te geven welke gehoorbescherming waar gedragen moet worden. In sommige bedrijven worden zowel hun werkplekken als hun gehoorbescherming gemarkeerd met kleuren (groen, geel, oranje, rood). Zo weet je precies welke types gehoorbescherming waar gedragen moeten worden.

 

Het motiveren van medewerkers om gehoorbescherming effectief te dragen?

Het is essentieel om medewerkers te motiveren en bewust te maken van het belang van het dragen van de juiste gehoorbescherming. Dit kan worden bereikt door middel van motivatiecampagnes en informatieve toolboxsessies.

Daarnaast is het creëren van een aanspreekcultuur van groot belang. Wanneer je merkt dat een collega geen gehoorbescherming draagt, of deze niet correct gebruikt, is het belangrijk om hen hierop aan te spreken.

 

Levensduur en onderhoud

Oordopjes

Oordoppen gaan over het algemeen meestal maar 1 werkdag mee. Wegwerpoordopjes moet je sneller vervangen dan herbruikbare oordopjes. Eenmaal je ze hebt gebruikt hoeven ze natuurlijk geen onderhoud meer, maar deponeer je ze in de vuilnisbak.

Herbruikbare oordopjes en gehoorbeugels maak je schoon met warm water en zeep of een desinfecterend reinigingsmiddel. Droog ze daarna af met een propere doek.

 

Oorkappen

Oorkappen gaan wat langer mee. Verwissel regelmatig de oorkussentjes zodat de demping optimaal blijft. De meeste merken voorzien hygiënesets zodat je regelmatig kan vervangen. Wij raden aan dit 2 maal per jaar te doen.

Werk je met communicatie oorkappen, vergeet dan ook niet de microfoon te vervangen.

 

Otoplastieken

Wil je een lange tijd gerust zijn met je gehoorbescherming? Kies dan voor otoplastieken. Dankzij hun persoonlijk aspect en een jaarlijkse lektest blijven ze een lange tijd comfortabel bescherming bieden.

Net zoals bij oordopjes kan je otoplastieken reinigen met water en zeep. Of gebruik het meegeleverde schoonmaakmiddel en doekje.

 

Wens je hierbij geadviseerd te worden door een expert?

Je kan bij Vandeputte terecht voor advies of zelfs voor het uitvoeren van een kwalitatieve geluidsmeting.

Maak een afspraak

 

Wil je meer veiligheidsnieuws ontvangen en je kennis over veiligheid verrijken? Schrijf je dan in op onze maandelijkse SafetyMatters!