Handen zijn kwetsbaar, daarom is het van groot belang om goede beschermende handschoenen te gebruiken om je medewerkers te beschermen tegen chemische stoffen.

Een handschoen die je tegen elke chemische stof beschermt en tegelijkertijd flexibel en comfortabel is, bestaat helaas nog niet. Bovendien kan het best lastig zijn om te weten welke handschoen je voor een bepaalde toepassing of chemische stof nodig hebt.

Als je deze 4 stappen volgt, wordt dat proces een stuk eenvoudiger!

• Stap 1: Kijk naar je omgeving en inventariseer de risico’s
   
• Stap 2: Kies de juiste grondstof
   
• Stap 3: Bescherming en comfort
   
• Stap 4: De juiste maat

 

Stap 1: Kijk naar je omgeving en inventariseer de risico’s

 

Primaire risico’s

Start met te kijken naar de werkomgeving en de risico’s die je medewerkers lopen. Met welke stoffen of producten komen ze in aanraking in het geval van lekkage, spatten of andere calamiteiten?

Hoe vaak komen ze dan in contact met de chemische stof?

Bovendien is het belangrijk dat je een handschoen steeds matcht met een specifieke taak en niet gebruikt voor andere toepassingen. Elke handschoen en elke toepassing is anders.

De meest voorkomende factoren die je keuze beïnvloeden zijn:

• Welke chemische stof je gebruikt (zuren, basen, solventen,…).
   
• De concentratie en toxiciteit van de chemische stof.
   
• Hoe lang en hoe vaak je in contact zal komen met de chemische stof.
   
• Op welke manier je medewerkers in contact komen met een chemische stof (spatjes, stralen, onderdompelen,...).
   
• De lengte van je handschoen.
   
• Vingergevoeligheid, grip en comfort.
   
• De maat van je handschoen.

Een goede plek om je zoektocht te starten is door te kijken naar de MSDS fiche (Material Safety Data Sheet). Hierop vind je aanwijzingen over welke bescherming je moet dragen, en als het goed is, het CAS nummer (uniek nummer van chemische elementen) van de chemische stof(fen).

Bewaar dit CAS nummer, je hebt het nodig in stap 3.

 

Secundaire risico’s

De kans is groot dat je niet alleen chemische bescherming nodig hebt. Toepassingen zijn zo divers dat je ook rekening moet houden met de secundaire risico’s.

Misschien werken je medewerkers met scherpe voorwerpen. In dat geval moeten de handschoenen niet alleen beschermen tegen chemicaliën, maar ook snijbestendig zijn (EN 388).

Als er contact is met open vuur of hete voorwerpen, kies je natuurlijk handschoenen die ook bepaalde bescherming bieden tegen hitte en vuur.

Of sterker nog, ben je actief in de voedingsmiddelenindustrie, zorg ervoor dat je handschoenen eveneens voedingsgekeurd zijn.

 

Stap 2: Kies de juiste grondstof

Nu je weet met welke stoffen de medewerkers van je bedrijf in contact (kunnen) komen én de risico’s kent, match je ze met de grondstof van de handschoenen.

Grondstoffen van handschoenen hebben specifieke eigenschappen die ze heel geschikt maken voor de ene werkomgeving, maar dan weer een stuk minder voor de andere.

Hieronder vind je de meest gangbare grondstoffen en hun belangrijkste eigenschappen:

• PVC
• Latex
• Nitril
• Neopreen
• Butyl
• Viton

 

PVC (Polyvinyl Chloride)

PVC is een uitstekende keuze voor diverse werkplekken omwille van de uitstekende prijs-kwaliteit verhouding. Ze zijn zeer geschikt als je werkt met zuren en logen en zijn ideaal voor bijvoorbeeld service- en onderhoudswerk in een natte omgeving.

Ook voor mensen die werken met stoffen zoals hydraulische olie, aromatische oplosmiddelen of alcohol is dit een goede keuze

PVC handschoenen hebben een erg goede grip en zijn schuurbestendig.

Ben je daarentegen op zoek naar bescherming tegen organische solventen, dan kies je beter niet voor PVC. Bovendien zijn ze niet erg bruikbaar in warme omstandigheden omwille van hun slechte hitte weerstand.

Geschikte industrieën en toepassingen:

• Visserijen
   
• Onderhoud
   
• Mining
   
• Brandstof en olie
   
• Mechanisch werk
   
• Bouw
   
• Petrochemie

 

Latex

Latex handschoenen kan je inzetten tegen diverse waterige chemische oplossingen:

• Salpeterzuur
   
• Zwavelzuur
   
• Methanol
   
• Formaldehyde
   
• Natriumhydroxide
   
• Azijnzuur

 

Ze zijn erg soepel en daardoor comfortabel om te dragen. Daarnaast zijn ze goed bestand tegen schuur- en snijrisico’s.

De snij- en schuurweerstand is hoog, dus zeker geschikt voor wanneer je medewerkers tegelijkertijd kunnen snijden aan scherpe voorwerpen.

Sommige mensen zijn echter allergisch voor latex. Check dit zeker vooraleer je deze handschoenen voor je collega’s bestelt.

Latex handschoenen zijn bovendien minder geschikt wanneer je werkt met minerale oplosmiddelen of oliën.

 

Geschikte industrieën en toepassingen:

• Laboratoria
   
• Agricultuur
   
• Pharmaceutische industrie
   
• Voedingsindustrie

 

Nitril

Nitril is een ideale grondstof als je de voordelen van latex en PVC wil combineren. Het beschermt je tegen perforaties en schuren.

Nitril is zeer geschikt als je bescherming nodig hebt tegen solventen, basen, oplosmiddelen en esters. Deze handschoenen zijn aan te raden voor werkzaamheden zoals het produceren en aanbrengen van verf en vernis of het behandelen en afwerken van hout.

Bovendien is het inzetbaar in de voedingsindustrie. Je kan er veilig verschillende voedingsmiddelen mee aanraken.

Het nadeel van nitril is dat ze vaak minder soepel zijn. Sommige mensen hebben ook wel last van allergieën, maar een stuk minder dan bij latex.

Geschikte industrieën en toepassingen:

• Voedingsindustrie
   
• Verven
   
• Afwerking van hout
   
• Automotive
   
• Industriële schoonmaak

 

Neopreen

Werk je vaak met petroleum gebaseerde chemicaliën, vetten of brandstof, doe je goed met neopreen. Ook tegen zuren en logen biedt het uitstekende bescherming.

Het is een soepele, schuur-en snijbestendige stof met hittebestendige eigenschappen.

Één groot nadeel: wanneer neopreen nat of vochtig wordt, verliest het zijn grip.

Geschikte toepassingen en industrieën:

• Industriële reiniging
   
• Chemische behandeling van metalen

 

Butyl

Butyl is hét materiaal dat gebruikt wordt tegen gassen en ketonen. De reden hiervoor is dat het een dichte moleculaire structuur heeft

Het is soepel, elastisch en beschermt de handen van de drager zeer goed tegen esters, ketonen, aldehyden en alcoholen. Ook in de militaire wereld gebruikt men butyl tegen chemische oorlogsgassen.

Anderzijds is het wel vrij duur omwille van de erg hoge en specifieke chemische bescherming.

 

Viton

Viton heeft een erg specifieke chemische bescherming en is daarom ook het duurste materiaal.

Het werd ontwikkeld voor de luchtvaart industrie omwille van zijn extreme chemische bescherming en hittebestendigheid.

Zoek je handschoenen die beschermen tegen benzeen, tolueen en pcb’s (Polychloorbifenyl)? Kies dan viton.

 

Stap 3: Bescherming en comfort

Nu je de voor- en nadelen kent van de meest voorkomende grondstoffen zou je al een ruim idee moeten hebben welke handschoen je nodig hebt.

In deze stap gaan we dieper in op het beschermingsniveau en comfort.

 

Prestaties

Iedere handschoen fabrikant heeft een permeatietabel waarmee je een link kan leggen tussen geteste chemische stoffen (via het CAS nummer) en hun handschoenen en/of coatings.

In deze tabel vind je drie belangrijke zaken die uitvoerig worden getest in de norm EN 374:

• Doorbraaktijd (breakthrough time)
   
• Permeatie index (protection index van 1 tot 6)
   
• Degradatie (in procent uitgedrukt)

 

Doorbraaktijd

De snelheid waarmee een chemische stof, op moleculair niveau, door een handschoen kan dringen. De teller stopt wanneer er een hoeveelheid van 1.0 µg/cm²/min is bereikt.

Het resultaat is het aantal minuten. Hoe hoger het resultaat, hoe langer het duurt om de deze snelheid te bereiken. (bvb. 300 minuten)

Het kan perfect zijn dat een chemische stof is doorgedrongen, maar de snelheid van permeatie nog niet is bereikt. Dit sluimerende effect is op lange termijn schadelijk bij extreme giftige stoffen.

 

Permeatie index

Deze index toont de permeatiesnelheid van een handschoen die beschermt tegen diverse chemische stoffen.

Hoe hoger de index, hoe langer de doorbraaktijd en hoe beter je handschoenen zullen beschermen.

Degradatie

De fysieke verandering van je handschoen. Zo kan je handschoen na gebruik bijvoorbeeld stijver worden, opzwellen of zelfs van kleur veranderen. Het resultaat is een percentage (positief of negatief). Een positief resultaat betekent dat het materiaal zachter is geworden, negatief betekent verharding.

 

Neem terug je CAS nummer erbij en kijk in de tabel naar de doorbraaktijd, permeatie index en degradatie.

Sommige permeatie tabellen duiden ook aan wanneer een handschoen niet geschikt is, onder bepaalde omstandigheden geschikt is, of helemaal wel geschikt is.

Enkele fabrikanten voorzien een handige online tool waarin je het CAS nummer of naam van de chemische stof kan ingeven. Deze applicatie toont je dan onmiddellijk welke handschoenen geschikt zijn en wat hun doorbraaktijd, permeatieindex en degradatie is.

 

• Ansell
• ChemRest

 

De chemicaliën in permeatie tabellen en online tools zijn getest onder labo omstandigheden. We raden je aan om chemische handschoenen grondig te testen vooraleer ze te gebruiken in de praktijk.

Gebruik bovendien nooit een chemisch bestendige handschoen langer dan de geteste doorbraaktijd. Vanaf het eerste contact zijn je handschoenen gecontamineerd en start permeatie en degradatie. Je minuten optellen over verschillende dagen is dus niet verstandig.

Vervang je handschoenen dus zo snel mogelijk wanneer je je job hebt afgerond.

 

EN 374:2016

Een chemisch bestendige handschoen voldoet aan de norm EN 374. Sinds 2016 is er het één en ander veranderd:

Onder het officiële icoon vind je kenletters terug van de test stoffen die gaan van A tot T:

Chemische handschoenen worden nu ook onderverdeel als volgt:

• Type A: Beschermende handschoen met een permeatieweerstand van minstens 30 minuten voor tenminste 6 teststoffen.
   
• Type B: Beschermende handschoen met een permeatieweerstand van minstens 30 minuten voor tenminste 3 teststoffen.
   
• Type C: Beschermende handschoen met een permeatieweerstand van minstens 10 minuten voor minstens 1 teststof.

Gebruik nooit zomaar de gegevens van de ene fabrikant om een handschoen te kiezen bij een andere fabrikant.

 

Comfort

Afhankelijk van je toepassing moet je handschoenen lange of korte tijd dragen. Ze moeten dus niet alleen beschermen, maar vooral ook goed zitten.

Maak daarom een goed compromis tussen de afwerking van de binnenkant, buitenkant en de dikte van je handschoen.

 

Binnenkant

Is de handschoen gechloreerd, dan kan je deze eenvoudiger aan- en uittrekken. Zo hoeft de handschoen niet dunner gemaakt te worden.

Gevlokt wil zeggen dat de binnenkant is bedekt met textielvezels voor een goede absorptie van transpiratievocht. Dit is ideaal voor frequent gebruik.

Tot slot hebben sommige handschoenen een speciale tricot (fijn breiwerk) voering voor meer comfort of bescherming:

• Katoen zorgt voor thermische isolatie en absorbeert transpiratie.
   
• Polyamide is erg fijn en naadloos voor optimale vingergevoeligheid.
   
• Para-aramide heeft een erg hoge snij- en hitteweerstand.
   
• HDPE (High Density Polyethyleen) biedt weerstand tegen snijden en is erg flexibel

 

Buitenkant

In welke mate heb je extra grip nodig?

Voor veel toepassingen zijn gladde handschoenen prima. Ze laten ook geen sporen na op aangeraakte voorwerpen.

Heb je wel grip nodig, bijvoorbeeld in een olieachtige omgeving? Kies dan handschoenen met een reliëfstructuur.

Verder zijn voor werkzaamheden in een natte omgeving handschoenen met extra grip te verkrijgen.

 

Dikte

De dikte van een chemische handschoen varieert van ongeveer 0,05 mm tot zo’n 2,5mm en heeft vooral  invloed op vingergevoeligheid en draagcomfort.

Als iemand een chemische handschoen lang moet dragen, is een dikkere versie vaak prettiger. Maar blijf je ervan bewust dat je een chemisch bestendige handschoen zo'n kort mogelijke tijd wil dragen.

 

Stap 4: kies de juiste maat

Last but not least: welke maat kies je?

Met een te kleine maat kan je slecht bewegen en zal je handschoen sneller slijten. Bij een te grote maat heb je de kans dat de handschoen uitvalt.

De meest courante maten variëren van maat 6 tot 11 (sommige fabrikanten maken grotere maten).

Voor de juiste maat meet je de omtrek en de lengte van je hand:

• Leg een meetlint over je knokkels.
   
• Draai je handpalm zodat je de binnenkant ziet en het lint aan de binnenkant zit.
   
• Laat het meetlint kruisen zodat je de omtrek van je handpalm ziet.
   
• Meet de lengte van je hand
   
• Kijk in de tabel (uit EN 420:2003) welke maat bij jouw omtrek en lengte past.

Conclusie

Heb je alle stappen voltooid? Mooi! Nu heb je alle mogelijke risico’s geïnventariseerd, ken je de eigenschappen van de meest gebruikte materialen en herken je het beschermingsniveau.

Nu ben je helemaal klaar om de juiste chemische handschoenen te kiezen!