‘Met GAIA wil ik de wereld wat mooier maken’
Zo’n anderhalf jaar geleden richtte Marcel Franssen GAIA circulair op, een bedrijf dat staat voor de ontwikkeling van duurzame systemen en concepten. Zo levert GAIA resourceboxen aan bedrijven, waarbij het de bedoeling is dat deze gevuld worden met gebruikte of afgedankte bedrijfskleding en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Deze worden dan (in de mate van het mogelijke) gerecycleerd. Een van Marcels doelen is (bedrijfs)kleding en PBM’s duurzaam en circulair maken. Want hoewel er veel goede initiatieven zijn, zijn we er nog lang niet.
Last updated: 25/11/2021
Wat bedoel je met de slogan ‘ontdekken, ontwikkelen en operationaliseren’?
‘Daarmee bedoel ik dat we alles inzamelen en de komende jaren op zoek gaan naar oplossingen. Vanuit Brussel komt wetgeving waarbij producenten een grotere verantwoordelijkheid dragen voor de volledige levenscyclus van een product met speciale aandacht voor terugname, recyclage en eindverwerking. Daaraan willen we invulling geven. Verschillende producenten zijn daar al mee bezig. We sluiten ons graag daarbij aan, om te kijken hoe we bijvoorbeeld de retourlogistiek het beste kunnen aanpakken.
Daarnaast proberen we door veel verschillende producten in te zamelen, de bewustwording bij bedrijven te stimuleren. Zodat zij duurzamer gaan produceren en ontwerpen, maar ook zodat eindklanten beter geïnformeerd worden over de impact van hun keuzes op ons milieu.
Echter, niet elke grondstof kan op dit moment duurzaam verwerkt worden. Bij het hergebruik van katoen moet je bijvoorbeeld nog altijd nieuwe katoenvezels toevoegen om de oorspronkelijke kwaliteit te kunnen garanderen. Ook zal het circulair maken van een meerlagige gecoate multinorm jas nog heel wat werk vragen. Maar ik ben er vast van overtuigd dat door ‘samen gewoon te doen’ en te leren tijdens dit complexe proces, we ook daadwerkelijk stappen vooruit kunnen zetten!
Wat gebeurt er met retour genomen producten?
‘In de resourceboxen zit van alles, dus we gaan eerst sorteren. Helmen gaan voor ontmanteling naar een dagbesteding, waarna alle kunststof verwerkt wordt tot nieuwe producten. Schoenen worden op dit moment eigenlijk alleen verzameld. Er lopen volop testen hoe je schoenen het best ontmantelt. Schoenen recyclen we samen met CFA (Circular Footwear Alliance). Het gaat om duizenden schoenen per jaar die we circulair willen maken vanaf het ontwerp. Het hele proces gaat stap voor stap vooruit. Nu sturen we vooral richting de eindverwerking (recyclage), maar we hopen straks ook grondstoffen te leveren.
Een deel van de opgehaalde spullen verkopen we gewoon verder, nadat we alle logo’s hebben verwijderd. Hergebruik of de levensduur verlengen van producten is immers de beste manier om te vermijden dat grondstoffen te snel op de afvalberg terechtkomen. We sturen bedrijfskleding en fashion wear die nog goed is naar verschillende afnemers over heel de wereld. Verder gaan we voor Ikea België gordijnen en knuffels inzamelen. En voor UEFA gaan we oude shirts verwerken. Stap voor stap maken we de transitie naar een circulaire economie!’
Wat versta jij onder circulaire economie?
‘Dat is een economie waarin geen grondstoffen verloren gaan en geen afval ontstaat. Een economie waarin producten dusdanig worden ontworpen dat grondstoffen of componenten beschikbaar blijven voor een volgende gebruiksfase, zónder schadelijke effecten voor mens en milieu. Een economie waarin waarde en kwaliteit van grondstoffen behouden blijven.
Er komen steeds meer initiatieven op dat gebied, zoals in de auto-industrie. Daar gaat nu al veel massa naartoe en straks wordt daar ruim de helft van alle oude werkkleding hergebruikt. De productie van autobekleding en -matjes is steeds vaker wel circulair.’
Welke PBM’s mogen bedrijven aanbieden?
‘Bijna alles, maar liever geen oordopjes en handschoenen. Daar kunnen we niets mee door de mix van materialen. We zamelen ze wel in als service voor klanten, maar we verbranden ze en wekken zo energie op. Ook chemische wegwerpkleding ontvangen we liever niet.’
Er zijn diverse initiatieven op het gebied van retourlogistiek . Hoe is de samenwerking?
‘De verschillende partijen werken nog te weinig samen. Maar er komt in de nabije toekomst een verwijderingsbijdrage op kleding. Dit systeem is bekend als de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV). Nieuwe projecten binnen bedrijfstextiel, zoals CIRCLETEX, worden gestart om dit proces in kaart te brengen en oplossingen te zoeken hoe ingezameld textiel hersteld, herbestemd of gerecycleerd kan worden. Daardoor moeten bedrijven rond retourlogistiek onderling gaan samenwerken, maar ook met de fabrikanten van textiel en PBM’s. We staan aan de vooravond van een grote verandering van deze markt.
Wat is de circulaire databank CIRMAR?
‘Nu houden we de ingezamelde producten van klanten bij in onze databank. Hiermee maken we voor klanten inzichtelijk wat en hoeveel ze hebben ingeleverd en wat het effect daarvan is op de CO₂-uitstoot. In de volgende fase krijgen producten een paspoort met een specificatie van alle grondstoffen. Deze gegevens worden opgenomen in CIRMAR, een grondstoffenbank. Die biedt dan een schat aan informatie over welke grondstoffen beschikbaar zijn, om deze - met waarde behoud - weer in te zetten.’
Hoe berekent GAIA wat een bedrijf bespaart aan CO₂-uitstoot?
‘Aan de producten die terugkomen en het materiaal waarvan ze zijn gemaakt, zijn rekenmodellen gekoppeld. Op basis van wat wij ermee doen, berekenen we de CO₂-uitstootbesparing. Dat is wat je bespaart door een product te recyclen versus de impact van een nieuw product maken. De resultaten geven een objectief resultaat aan de doelstellingen van klanten, die gelinkt zijn aan hun SDG’s (Sustainable Development Goals).’
GAIA kocht machines die gebruikte kleding tot garen maakt. Hoe staat het daarmee?
‘Deze machines worden nog niet in een productieomgeving gebruikt, maar wel in een laboratoriumomgeving. Momenteel zijn er gesprekken met leveranciers van fashion wear, sportkleding en bedrijfskleding om hierin verder te investeren. Ook hier gaat het credo op: stap voor stap naar een transitie naar een circulaire economie.
Zijn jullie klanten ook overtuigd van een duurzamere supply chain?
‘Ja, steeds meer. Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor het scheiden van afvalstoffen. Volgens de Wet milieubeheer moeten bedrijven die meer dan 2000 kilo afval per jaar produceren, dat gescheiden afgeven. Dit geldt ook voor textielafval. Blijven bedrijven onder die ondergrens, dan bepaalt de gemeente of ze het afval gescheiden moeten afgeven. Gescheiden afval afgeven kost bedrijven wel meer, maar het is maar hoe je het verkoopt. We laten zien dat als je de kosten van recyclen omrekent, het bijvoorbeeld maar 1% van de nieuwprijs kost. Dan willen mensen het wel.’
Welke rol zie je voor distribiteurs als Vandeputte?
‘Distribiteurs spelen een belangrijke rol. Ik denk dat een bedrijf als Vandeputte ook moet faciliteren. Als je, zoals jullie, de ‘groene gedachte’ hebt, moet je weten hoe duurzaam de producten zijn die je verkoopt.’
Wat waren de grootste uitdagingen voor GAIA sinds de oprichting?
‘Retourlogistiek opzetten en bedrijven stimuleren bleek niet lastig. De grootste uitdaging is om de mindset te veranderen bij zowel producenten als eindgebruikers. De druk moet omhoog om de circulaire gedachtegang op gang te laten komen, wat dankzij Europese regelgeving gemakkelijker wordt. De kennis is aanwezig om deze vertaalslag te maken, maar er moeten voldoende middelen zijn, zoals subsidies.’
Waar wil je staan over 5 jaar?
‘Ik hoop dat GAIA dan een centrale rol heeft in West-Europa. Dat we de stromen kennen van wat er ingekocht, verkocht en gerecycled wordt. Dat we grip hebben op die processen. Er moet een onafhankelijk duurzaamheidsconcept komen over inkoop, gebruik en veiligheid. Daarin zou ik wel een belangrijke rol willen hebben in de aansturing en coördinatie van het ophalen, maar ook van het sorteren tot aan de productie van de nieuwe grondstoffen.’
Download folder GAIA circulair
