We leven in een lineaire economie. We delven grondstoffen, verwerken ze tot een product en daarna komen ze terecht bij de consument. Na gebruik gooien we het product weer weg en komt het terecht op de afvalberg.

Gelukkig is de omschakeling naar een circulaire economie stilaan op komst. Met mondjesmaat zien we verschillende initiatieven verschijnen die helpen aan een groenere toekomst. Maar uiteindelijk, een kledingstuk kan niet eeuwig meegaan, dus wat gebeurt er aan het einde van zijn leven?

In dit artikel kijk ik naar wat er vandaag al kan wat betreft het recycleren van textiel en een aantal concrete initiatieven.

De feiten

In 2018 werd ongeveer 8 kilogram textiel per persoon per jaar opgehaald.

55% is geschikt voor hergebruik (verkoop in de kringwinkel of hergebruik in ver gelegen landen). Er zijn geen cijfers of die 55% effectief wordt hergebruikt.

37% geschikt voor recycling: versnijden tot poetslappen of vervezelen.

Ten slotte is er nog 8% dat op de afvalberg terecht komt.

Textielrecycling is niet eenvoudig

De recyclagestroom is zeer divers omdat je te maken hebt met heel wat variabelen prints, logo’s, verschillende samenstellingen, accessoires,… Een hoogwaardig recyclageproces vergt sortering op grondstofniveau omdat verschillende vezels op een andere manier moeten verwerkt worden (smelten of oplossen). Het blijft het meest eenvoudig om alles samen te vervezelen en er vlies van te maken.

Waarom werkt het bij glas wel?

Het recyclageproces van glas werkt goed. Waarom?

• Grote volumes die in het proces belanden.
• Het levert een besparing op om scherven te gebruiken in plaats van nieuwe grondstoffen. Dus veel bedrijven investeren er ook in.
• Weinig varianten: gekleurd en ongekleurd
• Veel eindtoepassingen

Wat kan ik doen met kleding zodat het niet in de afvalbak belandt?

Een eerste en belangrijke stap is kiezen voor kwalitatieve kleding zodat je het end-of-life moment zo lang mogelijk uitstelt.

Vandaag de dag wordt kleding op het einde van de levensduur opgehaald en daarna gesorteerd voor hoofdzakelijk drie toepassingen:

• Hergebruik
• Vervezelen en versnijden van vezels
• Energierecuperatie

Hergebruiken

Kies een partner zoals Havep Collect & Recycle of Gaia Circulair die retourlogistiek verzorgt. Je kleding wordt dan volgens afspraak opgehaald. Na ophaling is een eerste selectiecriterium of de kleding nog kan verkocht worden in de bestaande vorm.

Kleding waarvan de fluokleur niet meer voldoende helder is of die gepersonaliseerd is met een bedrijfslogo kan verwerkt worden tot een eigen hebbedingetje.

Als dit je interesseert, kan je eens kijken bij het bedrijf Pōur. Daar wordt gebruikte kleding verwerkt tot tassen.

Een leuk en creatief idee, maar helaas ook kleinschalig.

Deze oplossingen vertragen alvast het moment waarop textiel afval wordt.

Vervezelen en versnijden

Wat niet meer geschikt is voor hergebruik wordt versneden tot poetslappen of vervezeld om nieuw garen mee te spinnen of tot een vlies om te vormen.

Vervezelen betekent dat het zo fijn gesneden wordt dat het materiaal opnieuw tot vezels wordt herleid. Door deze actie gaat de kwaliteit van de vezel wel sterk achteruit. Die vezels worden verwerkt tot isolatiepanelen voor in auto’s of in de bouwsector. Om opnieuw garen te spinnen, worden nieuwe vezels toegevoegd voor een voldoende hoge kwaliteit.

Energierecuperatie

Voor kleding die niet meer schoon te krijgen is, rest niets meer dan te verbranden waarbij de hitte wordt gerecupereerd. Dit is typisch in de cementindustrie, een productieproces waar veel hitte nodig is.

Hoe ziet de toekomst eruit?

Zoals uit bovenstaande opties blijkt, bestaan er vandaag de dag geen 100% circulaire opties. Daar wordt wel naarstig naar gezocht.

In grote lijnen zijn hier 2 mogelijke circuits: mechanisch of chemisch bewerken.

Mechanisch bewerken

Mechanisch verwerken kan in het geval van vrij lange, sterke vezels nog een goed resultaat opleveren. In het geval van katoen levert dit altijd een zwakkere vezel op dan nieuw katoen. Door te mengen met nieuw katoen of andere vezels kan je wel een bruikbaar garen bekomen. Vandaar de actueel populaire optie om er isolatiepanelen van te maken, waar vezelsterkte weinig rol speelt.

Chemisch bewerken

In het chemische luik kan je een vezel laten smelten of oplossen. Vezels zoals polyester kunnen gesmolten worden en zo opnieuw gesponnen. Niet-smeltende vezels kunnen chemisch opgelost worden waarna er opnieuw een kwalitatieve vezel kan gesponnen worden. Zo kunnen vezels zoals katoen of viscose worden omgesponnen in een nieuwe viscose-achtige vezel.

Hieronder vind je een overzicht van een aantal pilootprojecten waarmee het in toekomst hopelijk wel mogelijk is om van kleding opnieuw kleding te maken.