Geüpdatet op 26/08/2024
Rondvliegende deeltjes, spatten van chemische producten of schadelijke straling kunnen permanente schade toebrengen aan je ogen. Voor de veiligheid van je medewerkers is de juiste bescherming van ogen en gelaat cruciaal.
Het aanbod aan veiligheidsbrillen en gelaatsschermen is groot, met diverse modellen, designs en lenstinten. Maar wat maakt de ene bril of het ene scherm beter dan de andere?
Een combinatie van draagcomfort, optimale zichtbaarheid, maximale bescherming en uitgekiend design is de sleutel tot de juiste veiligheidsbril of gelaatsscherm voor jouw toepassing.
Artikel inhoud
Om te beginnen aan de zoektocht naar de correcte veiligheidsbril of het juiste gelaatsscherm, stel je jezelf de volgende vraag:
Waarom hebben je medewerkers nood aan oog- of gelaatsbescherming??
Met andere woorden, welke risico’s brengen de dagdagelijkse activiteiten van je medewerkers met zich mee?
Risico’s
De keuze voor een veiligheidsbril of gelaatsscherm hangt af van de specifieke risico's en de toepassing:
Mechanische risico’s
Bij contact met vaste deeltjes, stof of splinters is er sprake van mechanisch risico. Als er stof of splinters in je ogen komen, kan dat het hoornvlies aantasten of de lens vertroebelen. In dergelijke gevallen is een veiligheidsbril vaak voldoende.
Bekijk alle veiligheidsbrillen
Chemische risico’s
Werk je met schadelijke chemische stoffen zoals oplosmiddelen en sprays? Hierbij kunnen fijne druppels of splashes vrijkomen die ernstige infecties veroorzaken. Conjunctivitis, een ontsteking van het oogbindvlies, is een veelvoorkomende arbeidsziekte. Gelaatsschermen zijn hier beter geschikt dan veiligheidsbrillen, omdat ze het hele gezicht beschermen tegen deze chemische spatten.
Thermische risico’s
Gesmolten metaal, vlammen of hete vloeistoffen brengen thermische risico’s met zich mee die het hoornvlies kunnen aantasten. Gelaatsschermen bieden hier vaak de beste bescherming, omdat ze het volledige gelaat beschermen.
Bekijk alle hittebestendige gelaatsschermen
Elektrische risico’s
Bij kortsluitingen of slecht elektrisch contact kan een explosieplaatsvinden. Bij een mogelijke vlamboog bieden specifieke vlamboog gelaatsschermen de nodige bescherming. Deze schermen zijn vaak donker getint om de ogen te beschermen tegen de intense licht- en UV-straling die vrijkomt bij een vlamboog, en voldoen aan normen zoals de Duitse GS-ET-29.
Deze vlamboog gelaatsschermen zijn al geïntegreerd in je veiligheidshelm of je kan ze er zelf aan monteren.
Schadelijke stralen: UV, laser of infrarood
Een van de meest voorkomende risico’s op het werk zijn kwetsuren ten gevolge van schadelijke stralen zoals ultraviolet (UV), laser of infrarood stralen. Als je regelmatig blootgesteld wordt aan UV stralen, kan dat je netvlies en je hoornvlies aantasten. Het kiezen van een goede beschermende lens is hier cruciaal, of het nu een veiligheidsbril of een gelaatsscherm is.
Iedere werkplek is anders, start dus steeds met een grondige risicoanalyse. Heb je alle risico’s genoteerd, dan kan je bepalen aan welke normering je gelaatsbescherming moet voldoen.
Normering
In Europa zijn alle oog- en gelaatsbeschermingsmiddelen (zoals veiligheidsbrillen en gelaatsschermen) CE-typegekeurd. Elke bril of scherm moet voldoen aan specifieke eisen en testen, zoals beschreven in de geldende Europese EN-normen.
Een aantal testen zijn verplicht, andere zijn wel van toepassing op een ruimzichtbril, maar niet op een veiligheidsbril en nog andere zijn optioneel. De resultaten van optionele testen kan je steeds terugvinden op de markering van je bril of montuur.
Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste normen voor veiligheidsbrillen, ruimzichtbrillen en gelaatsschermen:
|
EN ISO 16321-1 NIEUWE NORM |
Oog- en gezichtsbescherming voor beroepsmatig gebruik Deel 1: algemene eisen |
|
EN 166:2001 |
Basiseisen voor alle typen oog- en gelaatsbescherming, met uitzondering van laser-, nucleaire, röntgen- en lage temperatuur IR-straling |
|
EN 167:2001 |
Optische beproevingsmethoden |
|
EN 168:2001 |
Niet-optische beproevingsmethoden |
|
EN 169:2002 |
Filters voor lassen en aanverwante technieken |
|
EN 170:2002 |
Ultraviolet filters (UV-filters) |
|
EN 171:2002 |
Infrarood filters (IR-filters) |
|
EN 172:1995/A2:2001 |
Zonlichtfilters voor industrieel gebruik |
|
EN 175:1997 |
Middelen voor oog- en gezichtsbescherming tijdens lassen en aanverwante processen |
|
EN 207:2010/C1:2012 |
Filters en oogbescherming tegen laserstraling |
|
EN 208:2010 |
Oogbeschermers voor instelwerkzaamheden aan lasers en lasersystemen |
|
EN 379:2003/A1:2009 |
Automatische lasfilters |
|
EN 1731:2006 |
Oog- en gezichtsbescherming van geweven metaaldraad voor bescherming tegen mechanische gevaren en/of hitte |
De meeste veiligheidsbrillen of gelaatsschermen zijn gecertificeerd volgens EN 166, soms in combinatie met een specifieke norm voor filters. Wanneer een fabrikant nu een nieuwe veiligheidsbril, goggle of gelaatsscherm produceert, wordt deze gecertificeerd volgens de nieuwe norm EN ISO 16321-1.
Wil je hier meer over weten? In onze Gids Normen en Keuze gaan we dieper in op de verschillende testen per norm.
Markering
Elke oog- of gelaatsbeschermer moet een markering bevatten waarop de prestaties en het toepassingsgebied vermeld staan. Het toepassingsgebied geeft aan voor welke specifieke risico's en omstandigheden de beschermer geschikt is, zoals bescherming tegen bepaalde soorten straling of mechanische impact. Deze markering moet zowel op het montuur/houder als op de lens/scherm worden aangebracht. Als je montuur en lenzen niet van elkaar gescheiden kunnen worden (bijvoorbeeld een gelaatsscherm met geïntegreerde hoofband) vormen, wordt de markering alleen op het montuur aangebracht. Het normnummer zelf moet niet op de lenzen staan, enkel de cijfers voor de geteste en conform bevonden eigenschappen.
Bekijk hier de specifieke markeringen voor veiligheidsbrillen en gelaatsschermen.
Markering op de lens
| Omschrijving | Symbool | |
|---|---|---|
| Filters | ||
| UV straling | 2-X, 2C-X, 3-X | |
| Infrarood straling | 4-X | |
| Zonlicht | 5-X of 6-X | |
| Laswerk | 1,2 tot 16 | |
| Logo fabrikant | Logo | |
| Optische klasse | ||
| Geschikt om permanent te dragen, voor werk met hoge visuele eisen | 1 | |
| Geschikt om occasioneel te dragen, voor werk met gemiddelde visuele eisen | 2 | |
| Geschikt om kortstondig te dragen, voor werk met lage visuele eisen | 3 | |
| Mechanische weerstand | ||
| Minimale robuustheid | Geen symbool | |
| Verhoogde robuustheid | S | |
| Impact lage energie (45 m/s) | F | |
| Impact gemiddelde energie (120 m/s) | B | |
| Impact hoge energie (190 m/s) | A | |
| Impact in combinatie met hoge temperatuur | FT, BT, AT | |
| Specifiek toepassingsgebied | ||
| Elektrische kortsluitboog (vlamboog) | 8 | |
| Gesmolten metaal | 9 | |
| Optionele behandelingen | ||
| Coating tegen krassen | K | |
| Coating tegen aandampen | N | |
| Verhoogde reflectie | R | |
| Originele lens | O | |
| Vervanglens | ▽ | |
| CE-merkteken | CE 0120 | |
Markering op het montuur
| Omschrijving | Symbool | |
|---|---|---|
| Logo fabrikant | Logo | |
| Norm | EN 166 | |
| Specifiek toepassingsgebied | ||
| Vloeistoffen: druppels en spatten | 3 | |
| Grof stof: > 5 micron | 4 | |
| Gas & fijn stof > 5 micron | 5 | |
| Elektrische kortsluitboog | 8 | |
| Gesmolten metaal | 9 | |
| Mechanische weerstand | ||
| Verhoogde robuustheid | S | |
| Impact lage energie (45 m/s) | F | |
| Impact gemiddelde energie (120 m/s) | B | |
| Impact hoge energie (190 m/s) | A | |
| Monturen of schermhouders geschikt voor combinatie van impact met hoge temperaturen | T | |
| Aanduiding klein hoofd | H | |
| Optische straling: In geval van bescherming tegen optische straling: hoogste filternummer lens dat gemonteerd mag worden. | X-Y | |
| CE-merkteken | CE 0120 | |
Lensmateriaal
Het lensmateriaal is doorslaggevend bij je keuze, aangezien niet elk materiaal geschikt is voor elk risico.
In de tabel hieronder kan je terugvinden welk materiaal het meest geschikt is voor jouw toepassing.
| Materiaal/ Eigenschap |
Krasvastheid | Chemisch bestendig | Hittebestendig | Uiteenspatten | Warme deeltjes | gewicht |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Polycarbonaat | Slecht | Redelijk | Goed | Zeer goed | Redelijk | Licht |
| Acetaat | Slecht | Goed | Redelijk | Goed | Redelijk | Licht |
| CR39 | Redelijk | Goed | Goed | Redelijk | Goed | Licht |
| PNX | Redelijk | Goed | Goed | Zeer goed | Goed | Zeer licht |
| Glas | Goed | Zeer goed | Zeer goed | Redelijk | Slecht | Zwaar |
Lenstinten
De tint van je veiligheidsbril of -scherm beïnvloedt het vermogen om kleuren en contrast te zien. Een goed gekozen lenstint optimaliseert perceptie, vermindert oogvermoeidheid en zorgt voor maximale helderheid. Dit doet het door VLT (Visible Light Transmission) te controleren en balanceren. Een slecht gebalanceerde VLT zorgt voor onder- of overbelichting en kan pijn of ongemakken veroorzaken.
De meeste fabrikanten maken éénzelfde veiligheidsmontuur in meerdere tinten zodat je hetzelfde model kan gebruiken voor verschillende toepassingen.
Hier zijn enkele veelvoorkomende tinten:
Heldere lenzen
Heldere lenzen komen het meest voor en zijn vooral geschikt voor binnenwerk en mechanische toepassingen. Ze laten veel licht door en kunnen tot 99,9% van UV-licht absorberen.
Bekijk alle veiligheisbrillen met heldere lenzen
Zonnelenzen
Voornamelijk geschikt voor buitenwerk, werken in direct zonlicht. Een veiligheidsbril met zonnelens moet steeds voldoen aan de norm EN 172.
Visible Light Transmission (VLT) = 10-25%
Bekijk alle veiligheidsbrillen met zonnelenzen
Fotochrome lenzen
Ook fotochrome lenzen zijn geschikt voor zowel zonnige als minder heldere condities. Deze lenzen worden donkerder bij UV-licht en lichter wanneer blootstelling vermindert. Bewegen medewerkers frequent tussen heldere en donkere gebieden, dan is deze bril ideaal.
Visible Light Transmission (VLT) = +/-50%
Laslenzen
Las-of slijpwerken vereisen specifieke lastinten. Het licht dat vrijkomt bij lasactiviteiten is zo intens dat het ernstige schade kan toebrengen. Wie met het blote oog last, kan na een tijdje last krijgen van de lasogen, een bekende arbeidsziekte bij lassers.
Gepolariseerde lenzen
Wanneer het licht zo intens is en reflecteert van water of een weg is het vaak moeilijk te omzeilen. Vooral tijdens het besturen van een voertuig. Gepolariseerde lenzen beschermen tegen deze reflecties en behouden kleurherkenning.
Visible Light Transmission (VLT) = 10-20%
Coatings
Om de levensduur van veiligheidsbrillen en gelaatsschermen te verlengen, brengen fabrikanten coatings aan:
- Antikras coating: beschermt tegen krassen van stof of rondvliegende deeltjes
- Antidamp coating: voorkomt aandampen in vochtige ruimtes of na langdurig dragen
Deze coatings worden respectievelijk weergegeven op de brilglazen met letters K (antikras) en N (antidamp).
Verschillende merken hebben een verschillende naam voor deze coattings. Enkele veelvoorkomende coatings zijn:
- Uvex Supravision Extreme (gebruikt in onder meer Uvex Sportstyle en Uvex Pheos brillen)
- Bollé PLATINUM (gebruikt in Rush, Rush+, Contour, Tryon,…)
- 3M Scotchguard
Extra comfortkenmerken
Naast beschermen, moet een veiligheidsbril ook het nodige comfort bieden. Hier zijn enkele comfortverhogende eigenschappen:
- Verstelbare oorveren: voor een betere pasvorm. Zo kan je eenvoudig je montuur aanpassen aan jouw gelaatsvorm, ofwel in de hoogte of in de lengte.
- Flexibele neusbrug: De betere veiligheidsbrillen hebben vaak een flexibele, zachte neusbrug in rubber met een antislip laagje. Zo blijft je bril beter op je gezicht zitten.
- Materiaal van het montuur: Een montuur bestaat uit kunststof of metaal. Tegenwoordig wordt meer en meer kunstof gebruikt. Dat is lichter, beweeglijker en bijgevolg comfortabeler om te dragen. Metalen monturen zijn iets sterker, maar hebben een hoger gewicht.
Accessoires
Het grote verschil tussen een basis en een premium veiligheidsbril zit niet alleen in de gebruikte materialen en comfortkenmerken Kijk zeker ook naar accessoires meegeleverd kunnen worden.
- Brilkoordje: voorkomt dat de bril of het scherm op de grond valt
- Schuimversteviging: voor extra bescherming tegen stof en deeltjes
- Opbergdoosje met doekje: houdt de bril of het scherm schoon en beschermd
- Schoonmaakspray: voor het eenvoudig reinigen van de lens of het scherm
Wat je moet onthouden
Met deze informatie maak je gegarandeerd de juiste keuze.
- Start steeds vanuit je risicoanalyse en bekijk alle risico's.
- Kies op basis van de risico’s aan welke normering je bril of gelaatsscherm zeker moet voldoen. Je vindt de prestaties terug op het product zelf.
- Het lensmateriaal bepaalt grotendeels de bescherming: polycarbonaat is goed voor impactbescherming, glas en acetaat zijn dan weer goed chemisch bestendig.
- Kies de lenstint die past bij je werkomgeving: fabriekshal, buiten werken, donkere omgevingen,...
- Brillen en schermen met coatings (antikras of antidamp) gaan langer mee bieden extra bescherming.
- Bespaar niet op comfort, want deze details maken het verschil wanneer je de bril een ganste dag draagt.
- Investeer in de nodige accessoires om je bril te onderhouden en te beschermen.
Wil je meer veiligheidsnieuws ontvangen en je kennis over veiligheid verrijken? Schrijf je dan in op onze maandelijkse SafetyMatters!
