Gezonde medewerkers op de werkplek? Dan zijn aangepaste adembeschermingsmiddelen van groot belang.

Een gelaatsmasker met de perfecte pasvorm, de juiste afdichting en de eeuwig meegaande filter voor iedere medewerker. Dat is de droom van elke veiligheidskundige of preventieadviseur. Jammer genoeg is er op dit moment nog niemand in geslaagd om dit te ontwikkelen.

Filters doen hun uiterste best om deeltjes tegen te houden, maar als je masker niet past zoals het hoort, dringen gecontamineerde deeltjes toch binnen en zou je even goed geen masker opzetten.

Gelukkig kan je laten testen in welke mate een gelaatsmasker past op je gelaat en beschermt tegen inwaartse lekkage van toxische stoffen.

Deze test noem je een face fit test.

In dit artikel bespreken we alle aspecten en hoe de test in zijn werk gaat.

• Wat is een face fit test?
• Welke adembescherming kan je laten testen?
• 9 checks voor de test
• Hoe werkt een face fit test?
• Is een face fit test verplicht?
• Wanneer moet je een fit test laten afnemen?

Wat is een face fit test?

Lucht volgt steeds het pad van de minste weerstand. Wanneer een masker onvoldoende aansluit op je gelaat, zal gecontamineerde lucht gemakkelijker binnendringen via kleine minuscule openingen.

Een face fit test gaat na of een tight-fit adembeschermingsmiddel (stofmasker, halfgelaatsmasker of volgelaatsmasker) voldoende aansluit op het gezicht van een gebruiker.

Bovendien is het een ideale manier om je medewerkers te trainen op het correct aantrekken en uitdoen van gelaatsmaskers.

Om de kwaliteit te garanderen is het belangrijk om te kiezen voor een erkende organisatie om deze testen uit te voeren.

Welke adembescherming kan je laten testen?

Alle tight-fit adembeschermingsmiddelen kan je laten face fit testen. Dit zijn stofmaskers, halfgelaatsmaskers en volgelaatsmaskers met filters tegen stoffen of gassen.

Ook tight-fit adembescherming aangesloten op verse lucht systemen of perslucht (persluchtflessen of persluchtnetwerk) kan je laten testen.

Aangezien de test de afdichting van een masker controleert, zou het zinloos zijn om losse (loose-fit) adembescherming zoals luchtkappen te laten testen. .

Procedure vóór de test

Hieronder vind je een checklist terug van 9 zaken die je zeker moet afvinken vooraleer je een fittest kan inplannen.

Zo ben je er zeker van dat de fit test probleemloos verloopt.

1. Kies verschillende adembeschermingsmiddelen die je collega’s zullen beschermen bij de werkzaamheden die ze moeten uitvoeren.

2. Zorg dat de personen die zullen testen glad geschoren zijn en dat er geen kleding of juwelen in de weg zitten.

3. Zorg ervoor dat de gebruiker alle persoonlijke bescherming of werkkleding draagt die hij normaal draagt op de werkplek. Dit zou inwaartse lekkage kunnen beïnvloeden.

4. Laat de gebruiker zien hoe ze op een correcte manier een masker op- en afzetten (donning en doffing). Het afzetten van een masker is net zo belangrijk als het opzetten. Stel je voor, een gebruiker voelt zich onwel tijdens de test, dan wil je niet dat hij/zij in angst de haren uittrekt om het masker van het hoofd te krijgen.

5. Vraag of het masker goed past en comfortabel zit. Is dit niet het geval, dan kan je nu best al een ander masker proberen.

6. Laat de gebruiker het comfort en de pasvorm van het masker beoordelen: voldoende plaats voor oogbescherming - vlot praten - goede pasvorm rond de neus, kin en kaak - wegslippen van het masker,...

7. Laat de gebruiker zelf nakijken of het masker volgens hem/haar goed afsluit.

8. Komt de gebruiker in ademnood, stop de fit test dan meteen en verwijs hem/haar door naar een arts.

9. Leg aan de testpersoon uit wat een face fit test inhoudt en welke oefeningen hij/zij zal uitvoeren.

Check? Op naar de test!

Hoe werkt een face fit test?

Er zijn twee manieren waarop je een face fit test kan laten afnemen:

• Kwalitatieve methode (QLFT): de eerder subjectieve testmethode op basis van de feedback van de gebruiker
• Kwantitatieve methode (QNFT): de objectieve testmethode met een fit factor als resultaat.

Deze twee methodes hebben verschillende protocollen en oefeningen. Die bepalen of je gelaatsmasker nog steeds afsluit wanneer je bepaalde bewegingen maakt.

Kwalitatieve face fit test

De kwalitatieve face fit test is de subjectieve test. Hierbij geeft de drager zelf feedback door de smaakzintuigen te gebruiken.

Deze methode gebruikt men in de meeste gevallen om stofmaskers of halfgelaatsmaskers te testen.

Tijdens deze test draagt de gebruiker zijn adembeschermingsmiddel en krijgt een enorme hoofdkap boven zijn hoofd.

Een erkende fittester vernevelt een zoete (Sacharine) of een bittere stof (Bitrex) in de hoofdkap die de gebruiker wel of niet kan proeven. Deze test noemen we daarom ook wel de “bitter/zoettest”.

Vervolgens voert de gebruiker zeven (acht in het OSHA protocol) lichaamsbewegingen van ongeveer 1 minuut uit:

• Normaal ademhalen.
• Diep ademhalen.
• Hoofd heen en weer bewegen.
• Hoofd op en neer bewegen.
• Voorover buigen vanuit de taille.
• Hardop lezen of praten.
• Weer normaal ademhalen.

Proeft de gebruiker niets, dan is de test geslaagd en kan hij dit adembeschermingsmiddel gebruiken in de praktijk.

Is het resultaat negatief, dan ga je op zoek naar een ander masker dat beter aansluit en beschermt.

Kwantitatieve face fit test

Een kwantitatieve face fit test is objectief en wordt meestal gebruikt om tight-fit adembescherming te testen.

Tijdens deze test meet een erkende fittester de inwaartse lekkage rond het aangezicht via een speciaal apparaat.

Er bestaan verschillende methodes, maar de meest gebruikte is de TSI PortaCount. Dit apparaat meet de concentratie aan stofdeeltjes binnen en buiten het masker (in cm³). Deze ratio geeft een fit factor.

Een andere methode is de OHD Quantifit die gebruik maakt van gecontroleerde onderdruk.

Ook tijdens deze test moet de gebruiker zeven (of acht) lichaamsbewegingen uitvoeren, telkens 1 minuut lang.

Het resultaat van alle oefeningen is een overall persoonlijke fit factor (gemiddelde van elke oefening) die inzicht geeft in welke mate een adembeschermingsmiddel past rondom het gelaat van de gebruiker. Tijdens de test meet het toestel in realtime de fit factor.

Voorbeeld

De concentratie buiten een volgelaatsmasker is 2000 en in het masker 2. De fit factor is dan 2000 / 2 = 1000. Dit betekent dat de lucht in jouw masker 1000 keer properder is dan buiten het masker.

Vergis je zeker niet met de NPF (Nominale Protectie Factor) of APF (Assigned Protection Factor). Een fit factor is enkel het resultaat van de test op een bepaald moment. De NPF en APF gebruik je om een adembeschermingsmiddel te kiezen.

Ligt de geteste fit factor onder de vereiste fit factor, moet je voor deze persoon een ander adembeschermingsmiddel zoeken.

Probeer je medewerkers ook niet te overbeschermen door een abnormaal hoge fit factor te eisen. Het adembeschermingsmiddel moet zo comfortabel mogelijk zitten voor de gebruiker.

Is een face fit test verplicht?

Op dit moment is er geen officiële Europese wetgeving die een face fit test verplicht bij bedrijven.

Je vindt wel een aanbeveling terug in de NEN-EN 529:2005 (Aanbeveling, gebruik en onderhoud van adembeschermingsmiddelen) en de nationale regelgeving bepaalt of de test al dan niet verplicht is.

• In België is een face fit test niet verplicht, maar wel aanbevolen.
• In Nederland en Frankrijk is een fit test enkel verplicht voor bedrijven die actief zijn bij verwijdering van asbest.
• In Groot Brittannië is de test verplicht en gebruikt men het HSE 282/28 protocol.
• In de Verenigde Staten is het verplicht en gebruikt men het OSHA 1910.134 protocol.

In landen waar geen officiële regelgeving is, wordt aangeraden om het OSHA of HSE protocol te gebruiken.