Hoofdbescherming is bedoeld om je hoofd te beschermen tegen vallende voorwerpen, maar ook tegen stoten in beperkte ruimtes en andere risico’s zoals hittebestendigheid en het beschermen tegen scherpe objecten.

Normering

Er zijn verschillende types hoofdbescherming met elk specifieke normen:

• Veiligheidshelmen (EN 397): Deze helmen beschermen je tegen vallende voorwerpen die bovenop de helm terechtkomen.
• Stootpetten EN 812: Bescherming tegen stoten en lichte verwondingen, maar geen bescherming tegen vallende voorwerpen.
• Elektrisch isolerende helmen (EN 50365): Geschikt voor gebruik op laagspanningsinstallaties tot 1.000 V. Deze helmen moeten voldoen aan de eisen van EN 397 ofwel EN 443.
• Brandweerhelmen (EN 443): Beschikbaar in type A en type B. Type A beschermt het hoofd waarbij de rand boven de oren blijft, terwijl type B ook de oren beschermt door een lagere rand.
• Veiligheidshelmen met verhoogde bescherming tegen impact (EN 14052): Bescherming tegen impact van bovenaf en de zijkanten. Er zijn echter niet veel helmen van dit type op de markt.
• Klimhelm (EN 12492): Bieden bescherming tegen impact van vallende objecten en stoten tegen structuren tijdens werken op hoogte. Ze zijn voorzien van een kinband die voorkomt dat de helm afvalt tijdens een val.

Risico’s

Elk persoonlijke beschermingsmiddel (PBM) wordt ontworpen om te beschermen tegen specifieke risico’s. Zo kan een helm bescherming bieden tegen een impact tot 50 Joule. Elk materiaal heeft zijn beperkingen en geen enkel PBM beschermt tegen alle potentiële gevaren. Daarom is het belangrijk om de testmethoden en beschermingsniveaus te begrijpen:

• Bescherming tegen vallende voorwerpen of het stoten van je hoofd: Bij gevaar van vallende voorwerpen is een helm de juiste keuze, terwijl een stootpet geschikt is bij kans op lichte verwondingen en stoten. Het verschil tussen deze PBM's ligt in de specifieke testen waaraan ze hebben voldaan:
  • Helmen beschermen bij impact van voorwerpen vallend vanaf 1 meter hoogte.
  • Stootpetten beschermen bij impact van voorwerpen vallend vanaf maximaal 0,25 meter hoogte.
• Hittebestendig (vlamweerstand): De hittebestendigheid van een helm of stootpet wordt bepaald door het materiaal van de schaal. De vlamtest is hierbij een cruciale maatstaf. Hier wordt een vlam van gedurende 10 seconden in contact gehouden met de helm. Na het verwijderen van de vlam mag geen enkel materiaal meer dan 5 seconden nabranden.
  • Voor stootpetten (EN 812) is deze test optioneel en wordt gemarkeerd met (F).
  • Voor helmen (EN 397 en EN 14052) is deze test verplicht.
• Perforatieweerstand: Geeft aan hoe goed een helm bestand is tegen scherpe objecten die de schaal kunnen doorboren. Dit wordt getest door een puntig gewicht vanop een bepaalde hoogte op de helm te laten vallen.
• Combinatie met andere beschermingsmiddelen: Het slot van de helm bepaalt of en welke andere PBM’s, zoals gehoorkappen, eraan kunnen worden gekoppeld. Een standaard slot is 30 mm, en zijn dus compatibel met de meeste accessoires.

Veiligheid

• Aantal punten binnenwerk: Het binnenwerk kan 4, 6 of 8 bevestigingspunten hebben. Hoe meer punten, hoe beter de krachten over de schedel verdeeld worden.
• MIPS-technologie: MIPS-technologie (Multi-directional Impact Protection System) helpt het risico op ernstig hoofdletsel te verminderen. De technologie werkt door het toevoegen van een extra laag tussen het hoofd en de helm, waardoor de helm bij een botsing iets kan bewegen en draaien. Dit helpt de kracht van de impact en het risico op traumatisch hersenletsel te verminderen.
• MIPS-technologie (Multi-directional Impact Protection System) vermindert het risico op ernstig hoofdletsel door een extra laag toe te voegen tussen het hoofd en de helm, waardoor de helm bij een botsing kan bewegen en draaien, wat de kracht van de impact en het risico op traumatisch hersenletsel vermindert. Lees zeker ook: De veiligheidshelm heruitgevonden: wat is MIPS-technologie
• Hi Viz/Retroreflecterend materiaal: Fluorescerend en/of retroflecterend materiaal zorgt voor betere zichtbaarheid

Werkomgeving

• Weersomstandigheden: Het materiaal van de helm moet bestand zijn tegen zonlicht, regen en andere weersinvloeden wanneer deze buiten wordt gebruikt.
  • Klep: een helm met een klep zorgt ervoor dat de ogen worden afgeschermd van direct zonlicht.
  • Zonlicht: Het materiaal moet UV-bestendig zijn om schade door langdurige blootstelling aan de zon te voorkomen.
  • Regen: Een helm met een regengoot kan handig zijn om regenwater af te voeren en te voorkomen dat het water in de kraag van de gebruiker terechtkomt.
  • Nekbeschermer: Overweeg een nekbeschermer om de nek te beschermen tegen de zon.

Tip: Voor architecten, werfleiders en anderen: laat je helm nooit op de achterbank of hoedenplank van je auto liggen, want zo kan hij door de zon beschadigd raken en snel onbruikbaar worden.

• Voeding: In de voedingsindustrie moeten helmen voldoen aan strikte hygiëne-eisen. Het materiaal moet gemakkelijk te reinigen zijn en geen stof of vuil vasthouden.
• Cleanroom: Helmen moeten stofvrij en gemakkelijk te steriliseren zijn.
• Chemicaliën: Bij blootstelling aan chemische producten is het belangrijk dat de helmschaal bestand is tegen chemische aantasting. De gekozen materialen moeten chemisch bestendig zijn of speciaal behandeld om bestand te zijn tegen agressieve stoffen.

De specifieke kenmerken van de werkomgeving bepalen vooral het materiaal en de afwerking van de helmschaal.

Werkzaamheden

Bij het kiezen van de juiste helm voor specifieke werkzaamheden is het belangrijk om rekening te houden met de aard van het werk.

Bij werkzaamheden waarbij veel geklommen moet worden, zoals in de bouw of bij onderhoud van gebouwen, windmolens, …

• Korte klep: Helmen met een korte klep zijn ideaal voor klimmen, omdat ze het gezichtsveld niet belemmeren en het makkelijker maken om naar boven te kijken.
• Kinriem: Een kinriem zorgt ervoor dat de helm stevig op het hoofd blijft zitten en niet afvalt tijdens het klimmen of bij een val.

Belangrijke kenmerken en extra toebehoren

Kleur

De kleur van een veiligheidshelm kan vaak een specifieke functie of een bedrijf aanduiden. Bedrijven gebruiken verschillende helmkleuren om medewerkers met bepaalde functies of onderaannemers te onderscheiden.

Lees zeker ook ons aparte blogartikel voor meer informatie hierover: Wat betekent de kleur van je veiligheidshelm?

Draagcomfort:

Het dragen van hoofdbescherming moet hand in hand gaan met draagcomfort. Let bij de keuze van uw hoofdbescherming ook op de bijpassende accessoires om ervoor te zorgen dat alles goed samenwerkt en comfortabel blijft.

• Type sluiting: Er zijn helmen met een draaiknop of schuifregeling, die zorgen voor een nauwkeurige pasvorm. Een draaikop is makkelijker en nauwkeuriger af te stellen dan een schuifsysteem.
• Zweetband: De zweetband kan vervangbaar zijn en gemaakt van verschillende materialen zoals leer of andere sterk absorberende stoffen. Het vervangen van de zweetband verlengt de levensduur van je helm.
• Regengoot: Sommige helmen zijn voorzien van een regengoot aan de zijkant dat het regenwater opvangt en afvoert, waardoor het water niet in de kraag terechtkomt.
• Verluchtingsgaatjes: Voor ventilatie hebben bepaalde helmen gaatjes die voor verkoeling zorgen in warme omgevingen. Deze kunnen vaak worden afgesloten met speciale plugs om koude wind buiten te houden. Ventilatiegaten zijn niet toegestaan als de helm moet beschermen tegen gesmolten materialen, vloeistoffen en elektriciteit. Sommige helmen hebben verstelbare ventilatie.
• Materiaal: De binnenkant van de helm heeft een grote impact op het draagcomfort. Textiel draagt bij aan comfort, terwijl kunststof geschikter is voor omgevingen waar hygiëne belangrijk is.
• Binnenwerk: Het binnenwerk kan 4, 6 of 8 bevestigingspunten hebben. Hoe meer punten, hoe beter de krachten over de schedel verdeeld worden.
• Nekbescherming: Hoewel er geen specifieke testen worden uitgevoerd op nekbeschermingsstukken, bieden sommige helmen extra bescherming voor de nek en tegen de zon.
• Lamp: Voor werkzaamheden in donkere ruimtes waar beide handen nodig zijn, zijn sommige helmen uitgerust met een lampadapter. Andere helmen kunnen voorzien zijn van een lamp met een verstelbare hoofdband.

Bedrukking van een helm

Het aanbrengen van bedrijfslogo's op veiligheidshelmen kan op twee manieren gebeuren: via bedrukking door de fabrikant tijdens de productie of door het gebruik van stickers. Het is echter belangrijk om te weten dat niet alle stickers geschikt zijn, aangezien sommige stickers de helmschaal kunnen aantasten.

Veiligheidshelmen worden vervaardigd uit materialen die zeer gevoelig zijn voor chemische aantasting. Veel zelfklevers bevatten weekmakers die de integriteit van de helmschaal kunnen beschadigen.

Wil je toch graag je helmen bedrukken? Laat de schaal dan bedrukken door een expert. Alleen dan kun je er zeker van zijn dat de helm je blijft beschermen volgens de geldende norm.

Levensduur van veiligheidshelmen

De vervanging van een veiligheidshelm hangt af van verschillende factoren:

• Voorschrift van de fabrikant
• Productiedatum
• Manier van bewaren
• Schade door val of ongeval

Veiligheidshelmen gaan het langst mee als ze correct worden bewaard in de oorspronkelijke verpakking en niet worden blootgesteld aan direct zonlicht of hitte. Raadpleeg altijd de gebruiksaanwijzing van de fabrikant voor de juiste informatie.

Vervang een veiligheidshelm onmiddellijk als hij een inslag heeft opgelopen (bijvoorbeeld door een val) of een ongeval heeft meegemaakt.

Hieronder enkele algemene richtlijnen voor de maximale levensduur van helmen, afhankelijk van het materiaal (let op, deze informatie vervangt geenszins de informatie in de gebruiksaanwijzing van de gebruikte helm):

• Thermohardend fenoltextiel: Maximum 8 jaar
• Thermohardend glasvezelversterkt polyester: Maximum 10 jaar
• Thermoplastische materialen: Maximum 5 jaar

Zorg ervoor dat je altijd de aanbevelingen van de fabrikant volgt om de veiligheid en effectiviteit van je veiligheidshelm te waarborgen.