Sinds de uitbraak van het coronavirus, is het gebruik van handgels, handsprays of oppervlaktedesinfectie enorm gestegen. Uit het niets duiken fabrikanten van ontsmettingsmiddelen op om dit gat in de markt mee op te vullen.

Maar zijn alle alcoholgels even efficiënt? En voldoen ze aan de geldende biocidewetgeving?

Strookt de informatie op het etiket effectief met de inhoud?

Waarom de biocide wetgeving?

Er zijn een aantal redenen waarom er een biocide wetgeving nodig is.

Eerst en vooral beschermen we zo de gezondheid van mens, dier en milieu en bevorderen we duurzaam gebruik.

Met deze Europese verordening wil de Europese Unie ook zicht krijgen op welke volumes aan biociden op de markt worden gebracht.

Sommige biociden die te gevaarlijk zijn voor gebruik door het grote publiek worden gelimiteerd en enkel voorbehouden aan professionele gebruikers.

Ten slotte worden vergunningen voor biociden beperkt in de tijd zodat bepaalde werkzame stoffen op termijn ook kunnen geweerd worden als dat nodig zou zijn.

In een notendop: de biocidewetgeving

Biociden zijn alle bestrijdingsmiddelen die gebruikt worden om ongewenste organismen af te schrikken, onschadelijk te maken of te vernietigen. Ontsmettingsgels die bedoeld zijn om bacteriën en virussen te doden vallen hier dus ook onder.

De Europese Verordening EU 528/2012 regelt het op de markt brengen van biociden. Je kan de volledige regelgeving 'Verordening 528/2012' hier lezen.

Ze gaat uit van de noodzaak van biociden voor de bestrijding van organismen die schadelijk zijn voor de gezondheid van mens of dier, maar wil tegelijkertijd ook de gezondheid van mens, dier en milieu beschermen

Enerzijds moet voor werkzame stoffen (biologisch actief) op Europees niveau een goedkeuring worden aangevraagd. Anderzijds mag een biocide (het afgewerkte product waarin werkzame stoffen zitten) enkel op de markt gebracht worden na nationale goedkeuring door de dienst Volksgezondheid. Nadien volgt er een notificatie-/toelatingsnummer dat de fabrikant op het product moet vermelden.

Eens er toelating is, mag het biocide ook in alle andere lidstaten op de markt gebracht worden. Alleen wel vooraf melden en de correcte taal hanteren.

Voor ontsmettingsgels is een vereenvoudigde procedure van toepassing. Een van de voorwaarden hiervoor is dat het biocide voldoende werkzaam is en geen nano materialen bevat.

Open of gesloten circuit

Afhankelijk van de risico’s van het product, wordt een biocide in een open of gesloten circuit verkocht en gebruikt.

Sommige biociden vormen grote risico’s voor mens, dier of milieu en zijn alleen beschikbaar voor professionals of fabrikanten die geregistreerd zijn bij het FOD Volksgezondheid. Deze biociden bevinden zich dan in het gesloten circuit.

Minder risicovolle producten zoals ontsmettingsgel of handsprays waar vrijwel iedereen aan kan geraken, bevinden zich in het vrije of open circuit.

Hoofdgroepen en producttypen

De Europese Verordening verdeelt alle biociden in 4 hoofdgroepen met 22 producttypen:

1. Ontsmettingsmiddelen en algemene biociden
2. Conserveringsmiddelen
3. Plaagbestrijding
4. Andere biociden

In de eerste hoofdgroep zitten producttype 1 en 2:

• Producttype 1: desinfectie voor menselijke hygiëne. Bijvoorbeeld deze ontsmettingsgels
• Producttype 2: desinfectie voor oppervlakken en materialen. Bijvoorbeeld het product Umonium

De volledige lijst van alle toegelaten biociden vind je hier. Deze wordt actief geupdatet en bevat nuttige informatie, zoals:

• Toelatingsnummer
• Werkzame stoffen
• Naam van het product
• In welk circuit het verdeeld mag worden
• Houder van het product
• Link naar het verkregen certificaat

Coronavirus: tijdelijke toelatingen

In het kader van de uitbraak van het coronavirus, mocht je van de Belgische overheid tijdelijke toelatingen krijgen (maximaal 180 dagen) voor bepaalde types van biociden.
De periode om deze tijdelijke toelating aan te vragen, is ondertussen wel afgelopen. Aanvragen voor productsoort 1 moesten voor 13/4/2020 ingediend zijn. Voor productsoort 2 liep de periode op 1/7/2020 af.

• Enkel producten met toelating zijn veilig te gebruiken, ontdek hier de lijst van toegelaten biociden.

Hoe omgaan met biociden?

(bron afbeelding: test-aankoop)

• Biociden zijn gevaarlijk en moeten met aandacht gebruikt worden. Daarom is het verstandig om enkel goedgekeurde gels of sprays te gebruiken.
   
• Vermeldingen zoals “biocide met gering risico”, “niet-giftig”, “ongevaarlijk”, natuurlijk”, “milieuvriendelijk” “diervriendelijk” of iets dergelijks zijn expliciet verboden. Als dat op de verpakking voorkomt is dat al een indicatie dat de fabrikant niet helemaal op de hoogte is van de geldende wetgeving.
   
• Op het productlabel vind je het toelatings-/registratienummer waarmee het is opgenomen in de officiële biocide lijst.
   
• Lees steeds de gebruiksaanwijzing. Biociden bevatten in vele gevallen stoffen die ontvlambaar zijn of oogirritatie kunnen veroorzaken.
   
• Bovendien is er ook een gevaar bij producten op openbare plaatsen. Bij voornamelijk pompflessen is de kop van de pomp die iedereen met niet-ontsmette handen aanraakt, het meest gecontamineerd. Als er in de fles een niet effectief product zit, worden je handen niet ontsmet. Misschien was je dan beter af zonder je handen te ontsmetten.
   
• Hoe gebruik je alcoholgel correct? Neem een beetje gel, wrijf het 30 seconden in alle plekken van je handen en laat het natuurlijk opdragen. Vooral achteraf niet afdrogen